VERGİ HUKUKUNDAN KAYNAKLI UYUŞMAZLIKLAR

VERGİ DAVALARI 

Vergi davaları da bir tür idari davalardır ve idari davalar kısmında bahsettiğimiz hususlar vergi davaları içinde geçerlidir. 

Burada idarede mükellefe davacı açabileceği gibi genelde dava açan mükellefi veya kendisine vergi cezası kesilen kişidir. 

Mükellef ise vergi ödeme borcu altında olan kimsedir.İdareden kasıt;vergi daireleri ve gelir idaresi başkanlığıdır. 

Kendilerine vergi cezası kesinleşenler tarh edilen vergilere ve kesilen cezalara karşı vergi mahkemelerinde dava açabileceklerdir.Mükellefler vergi cezaları dışında;faiz ve zamlara karşıda dava açabileceklerdir. 

Ayrıca Vergi dairesi, tadilat ve takdir komisyonlarınca tahmin ve takdir olunan matrahlara karşı vergi mahkemesinde dava açabilir. 

Burada görevli ve yetkili mahkeme ilgili işlemi yapan yerdeki vergi mahkemesidir 

Vergi mahkemelerinde dava açma süresi idare ve danıştaydan farklı olarak 30 gündür.Yani kanun koyucu vergi hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda idarenin yararına olarak daha kısa bir süre öngörmüştür.bu süre Tahakkuku tahsile bağlı vergilerde, tahsilâtın yapıldığı, ¾ Tebliğ yapılan veya tebliğ yerine geçen işlemlerde, tebliğin veya tebliğ yerine geçen işlemin yapıldığı, ¾ Tevkif yoluyla alınan vergilerde, istihkak sahibine ödemenin yapıldığı, ¾ Tescile bağlı vergilerde tescil işleminin yapıldığı, ¾ İdarenin dava açması gereken konularda, ilgili merci veya komisyon kararının idareye geldiği, tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar. Adresleri belli olmayanlara özel kanunlardaki hükümlere göre ilan yoluyla bildirim yapılan hallerde, özel kanununda aksine hüküm bulunmadıkça, süre son ilan tarihini izleyen günden itibaren on beş (15) gün sonra işlemeye başlar. 

Özel kanunlarında ayrı hüküm bulunduğunda, dava açmada genel süre değil özel süre geçerli olacaktır. Vergilendirmede özel dava açma süreleri 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda yer almaktadır. — 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda yer alan özel dava açma süreleri ¾ Haklarında ihtiyati haciz tatbik olunanlar haczin tatbiki, gıyapta hacizlerde haczin tebliği tarihinden itibaren, ¾ Haklarında ihtiyati tahakkuk üzerine ihtiyati haciz tatbik olunanlar, ihtiyati tahakkuk sebeplerine ve miktarına haczin tatbiki, gıyapta yapılan hacizlerde haczin tebliği tarihinden itibaren, ¾ Kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren, 7 (yedi) gündür. Uzlaşma görüşmeleri sonucunda uzlaşma sağlanamaz ise vergi dairesine gelen inceleme raporunda önerilen matrah veya matrah farkı üzerinden vergi dairesince gerekli tarh işlemi yapılır. Uzlaşılamayan söz konusu vergi ve cezaya ilişkin olarak ilgili vergi dairesince yapılacak tarhiyata karşı, vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihini takip eden otuz (30) günlük dava açma süresi içinde dava açılabilir. Uzlaşma sağlanamaması durumunda, bu hususa ilişkin tutanağın mükellefe tebliğ tarihinden itibaren ise dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye devam eder. Dava açma süresi yeniden işlemeye başladığında, dava açmak için on beş (15) günden fazla bir zaman kalmışsa bu süre içinde dava açılmalıdır. Ancak dava açma süresi bitmiş veya on beş (15) günden az kalmışsa dava açma süresi on beş (15) gün daha uzar. 

Vergi davaları genel olarak duruşmasız yapılır.Ancak talep halinde veya mahkeme duruşmalı yapılmasına karar verebilir.Mükellef iddiasına her türlü delille ispatlayabilecektir.Burada en çok kullanılanlar mükellefin defterleri ve muhasebe kayıtlarıdır.Uygulama mahkemeler bir çok davada bilirkişi görevlendirmekte ve buna göre davanın akıbeti belli olmaktadır. 

açamazlar. Fakat bunun iki istisnası vardır; ¾ Birincisi, tarh ve tahakkuk işlemleri mükelleflerin kendi beyanlarına göre yapılmasına rağmen bu vergilendirme işleminde Vergi Usul Kanununun 116’ncı ve müteakip maddelerinde tanımlanan nitelikte bir vergi hatasının bulunması halinde mükelleflerin dava açma imkânı bulunmaktadır. Bu durumda mükellef tarafından dilekçe ile vergi dairesinden vergilendirme hatası olduğunu beyan ederek hatanın düzeltilmesini talep edildiğinde ve vergi dairesince düzeltme talebinin red edilmesi durumunda mükelleflerin dava açma imkânı bulunmaktadır ¾ İkincisinde ise, ihtirazi kayıt ile beyana karşı dava açılabilmektedir. 

İhtirazi kayıtla beyan, mükelleflerin gelirinin istisna ve muafiyet gibi nedenlerden dolayı vergiye tabi olup olmadığı konusunda şüpheye düştükleri matrahlar için başvurdukları bir yoldur. Bu gibi durumlarda mükellefler ihtirazi kayıtla beyanname vererek daha sonra dava yoluna gidip haksız ödedikleri vergiyi geri isteyebileceklerdir. 

İhtirazi kayıtla verilen beyannamelere karşı dava açılabilmesi için; ¾ Mükellefin beyanname ile birlikte ihtirazi kaydı içeren dilekçe vermesi veya beyannamenin herhangi bir yerine ihtirazi kayıt düşmesi gerekir. Beyannamenin elektronik ortamda verilmesinde ise, ihtirazi kayıtla ilgili kutucuğun işaretlenmesi gerekmektedir. Tahakkuk işlemi gerçekleştikten sonra ihtirazi kayıt talebi kabul edilmez. ¾ Verilen beyanname ile yapılan tahakkuka karşı otuz (30) gün içinde dava açılmalıdır. İhtirazi kayıt dilekçeleri ancak Vergi Mahkemelerine dava açılmaları durumunda hukuksal nitelik kazanır. Bu süreçte mükellefin dava açmaması idarenin eylemini fiilini kabul ettiği anlamına gelir. İhtirazi kayıtla verilen beyannamelerde; ¾ Tahakkuk eden verginin kanuni ödeme süresi içinde ödenmesi gerekir, ¾ Beyannamenin ihtirazi kayıtla verilmesi tahsil işlemini durdurmaz, ¾ Beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk eden vergiler ancak yürütmeyi durdurma kararı veya yargı kararının olması durumunda ödenmeyebilir. 

Motorlu taşıtlar vergisi, emlak vergisi gibi beyan yoluyla alınmayan vergilerde, ihtirazi kayıt söz konusu değildir. Bu yüzden dava açılmadan önce verginin ödenmesi gerekir. Verginin ödenmesinden sonra otuz (30) gün içinde davanın açılması gerekir. 

Vergi mahkemelerinde vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümün tahakkukunu; mahkeme karar verene kadar ertelemiş olmakta, verginin tahsili de durmaktadır 

Vergi mahkemesinin kararının mükellefin aleyhine olması durumunda, verginin tahakkuku gerçekleşecektir. İdare tahakkuk ettirdiği vergiyi ödemeye ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi (bildirimi) ile mükellefe bildirmektedir. Mükellef de bu ihbarnamenin tebliğinden itibaren 1 ay içinde dava konusu yaptığı ve ödeme süresi geçmiş vergi ile cezaların tamamını ödemesi gerekir 

Vergi mahkemelerinde tarhiyat aşamasında dava konusu edilen vergi ve cezaların tahsili işlemleri, yürütmeyi durdurma kararına gerek olmaksızın kendiliğinden durur. Tahsilât aşamasında dava konusu edilen vergi ve cezaların tahsili işlemlerinin durması mahkemece yürütmeyi durdurma kararı verilmesine bağlıdır. 

Verginin kesinleşebilmesi için Vergi Mahkemesi kararlarına karşı mükelleflerin itiraz yoluyla Bölge İdare Mahkemesi’ne temyiz yoluyla da Danıştay’a başvurmaları veya bunlara başvuru sürelerinin geçtiği halde bu yolları kullanmamaları gerekir. 

Bölge İdare Mahkemesi’ne, vergi mahkemesinin kararının tebliğini izleyen günden itibaren otuz (30) gün içinde başvurulabilir. Bölge İdare Mahkemesinin aldığı kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamaz. 

Vergi yargılamasında, Danıştay dava daireleri ile idare ve vergi mahkemelerinin kararları ancak bu mahkemelerin bir hukuk kuralını yanlış uygulamaları durumunda temyiz edilebilir. Burada söz konusu edilen hukuk kuralı geniş kapsamlıdır. Yasaları, tüzükleri, yönetmelikleri, sözleşmeleri içine alır. 

Danıştay, vergi mahkemesinin kurul halinde verdiği kararları temyiz yoluyla incelemektedir. Danıştay’a, vergi mahkemesinin kararını tebliğini takip eden günden itibaren otuz (30) gün içinde başvurulabilir. Temyiz başvurusu, vergi mahkemesi kararının yürütülmesini durdurmaz. Bu kararların yürütülmesini durdurabilmek için Danıştay’dan teminat karşılığı 18 yürütmenin durdurulması istenilmesi ve bu istemin de kabul edilerek karara bağlanmış olması gerekmektedir. 

Temyiz üzerine Danıştay, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına veya onanmasına karar verir