İSİM VE YAŞ DÜZELTİM DAVALARI

İSİM ÜZERİNDEKİ HAK 

Kişinin adı yani ismi üzerinde hakları bulunmaktadır. 

Adının kullanılması çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava edebilir. 

Adı haksız olarak kullanılan kişi buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddi zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevi tazminat ödenmesini isteyebilir. 

Örneğin; ünlü bir sanatçının ismi bir markanın ürününde kullanılmış olabilir.Bu durumda o sanatçının en temel haklarından biri isim üzerindeki hakkı ihlal edilmektedir.Bu şekilde maddi veya manevi zarar uğrayan sanatçı ismini kullanan kişilere karşı tazminat davası açabilecektir. 

İSİM DEĞİŞTİRME DAVALARI 

Bir kimse bazı sebeplerle ismini değiştirmek isteyebilir.Bu durumda kişi isminin değiştirilmesi için dava açabilir.Ancak bunu talep eden kişi MK 27.madde uyarınca haklı sebeplere dayanmalıdır.Kanun haklı sebeplerin neler olduğunu belirtmemiştir.Bu durumda hakim somut uyuşmazlığa göre davacının talebini haklı olup olmadığına karar verecektir. 

Bu haklı sebeplere şu örnekler verilebilir 

kişinin isminin ahlaka aykırı olması 

kişinin cinsiyet değiştirmesi 

kişinin isminin farklı bir cinsiyete ait olması.örneğin;erkek kişiye kız ismi verilmiş olması 

kişinin isminin komik olması ve alay konusu olabilmesi 

Kişinin isminin toplumda suç işleyen tanınan biri ile aynı olması 

Kişinin isminin bir örgüt yöneticisi ile aynı olması 

Kişinin isminin nefret ve ayrımcılık içermesi 

Kişinin isminin argo olması 

İşte bu gibi haklı sebepler var ise kişi mahkemeden isminin değiştirilmesini talep edebilecektir.Burada isimden kastettiğimiz kişinin sadece adı değildir;bu söylenenler aynı zamanda kişinin soy ismi içinde geçerlidir.Burada görevli ve yetkili mahkeme davacının yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesidir.Davalı taraf ise; kişinin kayıtlı olduğu nüfus müdürlüğüdür. 

MK 27/2 göre: kişinin ismini değiştirmesiyle kişisel durumu değişmez.Örneğin;kişi soy ismini değiştirse bile üstsoyunun mirasçısı olur.Bunun için herhangi bir kara aldırmaya gerek yoktur.Mahkeme ismin değiştirilmesine karar verdiğinde bu durum ilgili nüfus müdürlüğüne bildirilir ve nüfus siciline kayıt ve ilan olunur.Bu karar kesinleştikten sonra kişi bağlı olduğu nüfus müdürlüğünden yeni kimliğini alabilir.Şunu da belirtmek gerekir ki; kişi sonradan dilerse ismini değiştirmek için bir dava daha açabilir bunda bir sınır yoktur yeter ki davayı açmakta haklı bir sebebi bulunsun. 

Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir. 

YAŞ DÜZELTİM DAVALARI 

Bazı vatandaşlarımızın kimlikteki yaşları gerçeği yansıtmamaktadır.Bu durumda da kişi yaş düzeltim davası açabilecektir.Genelde vatandaşlar nüfusa geç kaydedilse de hata sonucu nüfusa erken kaydedilen vatandaşlarımızda bulunmaktadır.Bu davada davalı taraf nüfus müdürlüğüdür.Görevli ve yetkili mahkemesi ise tıpkı isim değiştirme davalarında olduğu gibi davacının yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesidir.Bu davayı açan kişinin dış görünüşü kimlikteki yaşına uygun değildir veya o dönem koşullarında kişinin ailesi nüfusa geç kaydetmiş olabileceği gibi nüfus müdürlüğündeki maddi hatalar sonucu nüfusa erken yazılmışta olabilecektir.Açılacak davalarda her türlü delil gösterilebilir.Örneğin; nüfusa geç kaydedilen çocuğun yaşının tespitinde hastane kayıtları mahkemeye sunulabilir.Bu konuda tanıklar varsa dinletilebilir.Belli bir yaşa kadar Adli tıptan kemik yaşı incelemesi talep edilebilir.Bir kimsenin yaşının değişmesi bazı durumlarda önem arz eder.Örneğin fiil ehliyeti kazanmak,askere gitmek,ergin olmak vs. durumlarda yaş oldukça önemlidir.Yaş düzeltim davalarında tartışılan bir husus bedelli askerlikten yaş düzeltenlerin yararlanıp yararlanamayacağı hususudur.Bu durumda bazı hukukçular yararlanabileceğini savunsa da ; uygulamada idare bedelli askerlik kanunu çıktıktan sonra açılan yaş düzeltim davalarında yaşları düzeltilen kişilerin bu haktan yararlanmayacağı şeklinde bir madde ekliyorlar ve böylelikle oluşabilecek suistimallerin önüne geçilmesi amaçlanıyor.