HUKUK DAVALARINDA İSTİNAF VE TEMYİZ KANUN YOLU

MAHKEME KARAR SÜRECİ 

Hakim davadaki delilleri değerlendirecek ve vicdani kanaatine göre bir karar verecektir.Bu karara ilam denir.Bu karar mutlaka gerekçeli olmalıdır.Peki hakim nasıl bir karar verebilir?Bu durumda iki ihtimal vardır:Ya taleplerinizi kabul edecek ve KABUL kararı verecek; yada davanızı reddedecektir.İşte ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu bu kararlara karşı gidilebilecek kanun yolları bulunmaktadır. 

İSTİNAF NEDİR? 

İlk derece mahkemelerinin kararlarına karşı hem olay hem de hukuki yönden üst mahkeme tarafından denetlenmesine istinaf denir.İstinaf başvurusu aynı dava açtığımız şekilde yazılı bir dilekçe ile yapılır.Bunun için kanun belli bir süre öngörmüştür.Buna göre; ilamın kendisine tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf kanun yoluna başvurulabilir.Bu iki haftalık süre kararın verildiği son duruşma tarihinden itibaren değil; gerekçeli kararın taraflara tebliği tarihinden itibaren başlayacaktır. 

İstinaf taleplerini Bölge adliye mahkemeleri inceler ve bir karar verir. 

HANGİ KARARLAR İÇİN İSTİNAF YOLUNA BAŞVURULABİLİR? 

İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. 

Peki hangi kararlar ,için istinaf kanun yoluna başvurulamaz? 

Miktar veya değeri bin beşyüz Türk Lirasını geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesindir. 

Alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda binbeşyüz Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir. 

Alacağın tamamının dava edilmiş olması durumunda, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü bin beş yüz Türk Lirasını geçmeyen taraf, istinaf yoluna başvuramaz 

Tıpkı dava dilekçesinde olduğu gibi istinaf dilekçesinde bulunması gereken hususları kanun düzenlemiştir.Bunlar: 

a) Başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri. 

b) Varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri. 

c) Kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarihi ile sayısı. 

ç) Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih. 

d) Kararın özeti. 

e) Başvuru sebepleri ve gerekçesi. 

f) Talep sonucu. 

g) Başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası. 

İstinaf dilekçenizi kararı veren mahkemeye vereceksiniz.Ama incelemeyi bir üst mahkeme olan BAM yapacak. 

İstinaf dilekçenizde mutlaka sebepleri göstereceksiniz.Çünkü; istinaf mahkemeleri incelemeyi dilekçede belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapar.İstisnası:kamu düzenine aykırılık durumlarıdır. 

İstinaf mahkemesi yaptığı inceleme sonucu kararı onayabilir,bozabilir veya düzelterek onama kararı verebilir. 

TEMYİZ 

Bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinden verilen kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde temyiz yoluna başvurulabilir. Davada haklı çıkmış olan taraf da hukuki yararı bulunmak şartıyla temyiz yoluna başvurabilir. 

TEMYİZ EDİLEMEYEN KARARLAR NELERDİR 

Temyiz edilemeyen kararlar HMK 362 de düzenlenmiştir.Bunlar: 

Miktar veya değeri yirmibeşbin Türk Lirasını (bu tutar dâhil) geçmeyen davalara ilişkin kararlar. 

b) 4 üncü maddede gösterilen davalar ile (23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan doğup taşınmazın aynına ilişkin olan davalar hariç) özel kanunlarda sulh hukuk mahkemesinin görevine girdiği belirtilen davalarla ilgili kararlar. 

c) Yargı çevresi içinde bulunan ilk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek için verilen kararlar ile merci tayinine ilişkin kararlar. 

ç) Çekişmesiz yargı işlerinde verilen kararlar. 

d) Soybağına ilişkin sonuçlar doğuran davalar hariç olmak üzere, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalarla ilgili kararlar. 

e) Yargı çevresi içindeki ilk derece mahkemeleri hâkimlerinin davayı görmeye hukuki veya fiilî engellerinin çıkması hâlinde, davanın o yargı çevresi içindeki başka bir mahkemeye nakline ilişkin kararlar. 

f) Geçici hukuki korumalar hakkında verilen kararlar. 

(2) kararlarda alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda, yirmibeşbin Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir. Alacağın tamamının dava edilmiş olması hâlinde, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü yirmibeşbin Türk Lirasını geçmeyen tarafın temyiz hakkı yoktur. 

Temyiz başvurusu da aynı istinaf başvuru gibi bir dilekçe ile kararı veren mahkemeye yapılır.Temyiz incelemesini ise Yargıtay yapacaktır.Temyiz, kararın icrasını durdurmaz.Yani mahkeme kararını alan kişi icra dairelerine giderek kararın yerine getirilmesini icra yoluyla talep edebilir.İstisnası:kişiler hukuku,aile hukuku ve gayrimenkulün aynına ilişkin davalardır. 

İstinaftan farklı olarak Yargıtay gösterilen sebeplerle bağlı değildir.Resen bütün hususları inceler. 

Yargıtay yaptığı inceleme sonucunda bozma,onama ve düzelterek onama kararı verebilir.Mahkeme ise Yargıtay kararına uyacağı gibi direnme kararı da verebilir yani kararında direnir.Bu durumda artık dosya incelenmek üzere Yargıtay Hukuk Genel kuruluna gönderilir. 

KANUN YARARINA TEMYİZ 

Birde ilk derece mahkemelerinin temyiz edilemeye kararlarına karşı kanun yararına temyiz yoluna başvurulabilir.Bu HMK 363.maddede düzenlenmiştir. İlk derece mahkemelerinin ve bölge adliye mahkemesi hukuk dairelerinin kesin olarak verdikleri kararlarla, istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş bulunan kararlara karşı, yürürlükteki hukuka aykırı bulunduğu ileri sürülerek Adalet Bakanlığı veya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun yararına temyiz yoluna başvurulur. temyiz talebi Yargıtayca yerinde görüldüğü takdirde, karar kanun yararına bozulur.