NİŞANLANMA VE HUKUKİ SONUÇLARI

NİŞANLANMA 

Toplumumuzda gelenek haline gelmiş bir eylem ve kanun koyucular bunun farkında olup nişanlamayı hukuki bir müessese olarak düzenlemişlerdir.Aslında kişiler kanun koyucu bunu ayrı olarak düzenlememiş olsaydı bile yine borçlar kanunu genel hükümlere göre zararlarını talep edebilirlerdi ancak özel olarak ayrı bir kanun düzenlediği için artık nişanlanma aile hukuku hükümlerine tabi olacak ve buna ilişkin uyuşmazlıklar da aile mahkemelerinde görülecektir. 

TANIMI:bir kadınla bir erkeğin bir süre sonra birbirleriyle evlenecekleri konusunda yaptıkları anlaşmadır.Yani nişanlanma kanundaki tanımıyla bir evlenme vaadidir. 

Ancak evlilik kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğu için nişanlı olan kimse sırf vaad etti diye evlenmeye zorlanamaz.Evlilikten cayma halinde cayma tazminatı veya cezası kararlaştırılamaz ; kararlaştırılsa bile bu cezalar yok hükmündedir. 

MADDİ TAZMİNAT 

Nişan evlilikten cayma ile sona erdiğinde bazı uyuşmazlıklar gündeme gelebilir.Kişiler nişan için masraflar veya evliliğe yönelik olarak harcamalar yapmış olabilirler.Bu durumda nişan bozulduğu için harcama yapan kişilerin ekonomik zararı meydana gelecektir.İşte burada kişiler bu maddi zararları için maddi tazminat davası açabilirler.Ancak burada dava açacak kişinin nişanın bozulmasında bir kusuru bulunmamalı veya nişanı haklı bir nedene karşı tarafın kusuruna dayalı olarak bozmuş olmalıdır.Kusur yoksa kişinin tazminat sorumluluğu da yoktur. Tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler.Bu tazminat davasında görevli mahkeme aile mahkemesi olup; yetkili mahkeme ise davalının yerleşim yeri mahkemesidir.Örneğin; düğün için bir düğün salonu ile anlaşılmış ve kapora verilmiş olabilir.Bu sırada taraflardan biri nişanı bozmuş olabilir.Bu durumda nişanı bozan taraf geçerli bir nedene dayanmıyorsa veya nişanın bozulmasında kusurluysa düğün salonuna ödenen kaporayı ödemek zorundadır.Aynı şekilde taraflar evlenecekleri için ev tutulmuş,eşyalar alınmış ve benzeri harcamalar yapılmış olabilir.Bütün bunlarda maddi zarar olarak kusurlu taraftan talep edilebilecektir.Kişi nişanı bozmakta herhangi bir sebep göstermemişse maddi zararlara katlanmak zorundadır.Çünkü ortada evlenme için verilen bir vaad vardır ve bu maddi harcamalar bu sebeple yapılmıştır. 

MANEVİ TAZMİNAT 

Nişanın bozulması yüzünden kişiler psikolojik olarak etkilenmiş ve üzüntü duymuşta olabilirler.Bu durumda kişilik hakları saldırıya uğrayan taraf kusurlu taraftan uğradığı manevi zarar karşılık manevi tazminat talep edebilir.Manevi zarar kişinin nişan bozulmasından dolayı duyduğu elem,üzüntü ve psikolojik çöküntüdür. 

HEDİYELERİN GERİ ALINMASI 

Maddi ve manevi tazminat dışında nişanın bozulmasında verilen hediyelerin geri alınması da gündeme gelecektir. Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir.Burada kusur önemli değildir.Nişanın bozulmasında kimin kusurlu olduğunun önemi yoktur.Herkes aldıkları nişan hediyelerini geri vermek zorundadır.Hediye aynen geri verilemiyorsa hediyenin maddi değeri hediye verene ödenecektir.Bu durumda sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.Burada iade edilmesi gereken hediyeler alışılmışın dışındaki hediyelerdir.Alışılmışın dışından kasıt; maddi değeri yüksek olan , basit ve gündelik olmayan hediyelerdir.Örneğin; nişanlanan kişiye bir kıyafet alınması durumunda bu alışılmış bir hediyedir ve geri istenemez.Ancak nişanlanan kişiye altın bir kolye verilmesi veya pırlanta bir yüzük takılması durumunda bu hediyeler geri istenecektir.Hediyenin alışmış olmasını hediyenin maddi değeri belirleyecektir. 

ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 

Son olarak kişiler bu dava haklarını belirli bir sürede kullanmalıdırlar ve süre geçtikten sonra bu dava haklarını kullanamazlar.Bu süre;Medeni Kanun 123. maddeye göre nişanın sona erdiği tarihten itibaren 1 yıldır.