KAMULAŞTIRMA DAVALARI

TANIMI 

Kamulaştırma işi, devletleştirme, istimlak, kamu yararı gözetilerek şahısa ait taşınmazların belli bir proje amacına göre yol, okul, hastane ve bunun gibi kamunun ortak kullanımı ihtiyacına hizmet verme amacıyla ilgili kanun hükümlerinin uygulanması işlemidir. 

Yani devlet özel mülkiyete ait olan taşınmazlara kamu yararı gereğince bedelini ödeyerek el koyar.Bunu yaparken kamu gücünü kullanır.Taşınmazın malikinin rızası olmasa bile açılacak davayla taşınmaz hakkında kamulaştırma kararı verilir.Kamulaştırma kararının verilebilmesinin bazı şartları bulunmaktadır. 

ŞARTLARI 

Kamulaştırılan taşınmaz mallar kamu hizmetlerinin yürütülmesi için zorunludur.Yani kamulaştırılan taşınmaz kamu hizmetine tahsis edilecektir.İdare tarafından yetkili olan merciler kamu yararı kararı alır. 

İdare kamulaştırma karşılığında bir bedel ödeyecektir.Bu bedel nakden ve peşin olarak ödenebileceği gibi taksitlerle de ödenebilir.Ancak taksitle ödenecekse her bir taksit toplam ödenecek bedelin altı birinden az olamaz. 

Bir taşınmazı kamulaştırmak için öncelikle satın alma usulü denenecek eğer böylelikle taşınmaz mal kamulaştırılamazsa ancak o zaman idare tarafından özel mülk sahibine kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davası açılabilecektir.Burada idarenin oluşturduğu kıymet takdiri komisyonu taşınmazın bir bedel belirleyecek ve bir uzlaşma komisyonu oluşturulacak.İdare malike bu konuda tebligat yapıp uzlaşma görüşmelerine maliki davet etmek zorundadır.Malik tebligatı aldıktan sonra 15 gün içinde idareye yazılı başvurarak nakit bedel değil başka bir taşınmaz istediğini beyan edebilir.Yani devlete ait olan bir taşınmazla özel mülkte bulunan bir taşınmaz takas edilir ve kamulaştırma takas yolu ile yapılır.Buna trampa yolu ile kamulaştırma denir. 

KAMULAŞTIRMA DAVASI 

Bu satın alam usulü sonuçsuz kalırsa artık idare malike kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davası açar.Bu dava taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde görülür.Açılan bu davada mahkeme en geç 30 gün içinde duruşma günü vermek zorundadır.Burada malik kendisine dava dilekçesinin tebliğinden itibaren 30 gün içinde görevli idare mahkemesinde iptal davası açabilir.Dikkat edilirse burada aynı olayla ilgili iki dava söz konusudur.İdare asliye hukuk mahkemesinde özel mülk sahibine dava açmışken özel mülk sahibi de aynı anda idareye karşı iptal davası açmaktadır;Bu durumda derdestlik söz konusu olmayacaktır.Ancak asliye hukuk hakimi idare mahkemesinin kararını beklemelidir.Bazen idare taşınmazın tamamını değil bir kısmını da kamulaştırma kararı alabilir.Bu durumda malik kamulaştırılmayan kısım için kamulaştırma kararı isteyebilir.Çünkü; bir çok durumda kalan kısım kullanışsız bir duruma düşmüş olabilir. 

KADASTRO GÖRMEMİŞ YERLERDE TESPİT İŞLEMİ NASIL YAPILACAKTIR? 

Kamulaştırma kanunu 9.maddeye göre ; İdare, tapulama veya kadastrosu yapılmamış yerlerin durumunun tespiti için mahallin mülki amirine müracaatla, kamulaştırma yapılacak yerde iki asıl ve iki yedek olmak üzere dört bilirkişinin seçilmesini ister. Mülki amir idarenin bu istemi üzerine sekiz gün içerisinde bilirkişilerin seçilmesini ve sulh hukuk mahkemesinde yeminlerinin yaptırılarak isimlerinin kamulaştırmayı yapacak idareye bildirilmesini sağlar. 

TAŞINMAZIN DEĞERİNİN TESPİTİ 

Taşınmazın değeri tespit esasları kamulaştırma kanunu 11.maddede düzenlenmektedir.Buna göre;Taşınmazın 

Cins ve nevini, b) Yüzölçümünü. c) Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini, d) Varsa vergi beyanını, e) Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini, f) Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın (…)(2) mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini.(2) g) Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini, h) Yapılarda, (…)(3) resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını, ı) (Değişik: 19/4/2018-7139/27 md.) Bu fıkrada belirtilen unsurlara göre tespit edilen arazi bedelinin yarısını geçmemek ve her bir ölçünün etkisi açıklanmak kaydıyla bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri, Esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak Se r m a y e Piy a sa sı Ku r u lu t a r a fın d a n k a b u l e d ile n d e ğe r le m e st a n d a r t la r ın a u y gu n , gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler.Burada bu tespiti mahkeme tarafından görevlendirilen bilirkişiler yapacak ve dosyaya rapor şeklinde bütün bu hususları ayrıntılı bir biçimde belirteceklerdir. 

ACELE KAMULAŞTIRMA 

Kamu yararının gecikmesi durumunda Yine satın alma usulünü denenip başarısız olduktan sonra malike karşı acele el koyma davası açılabilir.Eğer bu dava açılmadan malikin taşınmazına el konulmuşsa malik kamulaştırmasız el koyma davası açıp; bedelini alabilecektir. 

Ayrıca kendisine asliye hukuk mahkemesi tarafından tebligat yapılan malik kamulaştırma bedelinin az olduğunu iddia ediyorsa idare mahkemelerinde kamulaştırma maddi düzeltim davası açmalıdır.Burada 30 günlük hak düşürücü süre olup; bu süre dava dilekçesinin kendisine tebliğinden itibaren başlayacaktır.