ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

VASİYETNAME 

Vasiyetname yapabilmek için ayırt etme gücüne sahip olmak ve on beş yaşını oldurmuş olmak gerekir.Yani kanun vasiyetname yapabilmek için ergin olmak ve kısıtlı olmamak şartını aramamıştır. 

Vasiyetnamede durum bu olmakla birlikte miras sözleşmesi yapabilmek için fiili ehliyetine sahip olmak gerekir.Yani kanun artık bir sözleşme söz konusu olduğu için daha sıkı şartlara bağlamış ve sözleşme yapacak kişinin ayırt etme gücüne sahip,ergin olmasını ve kısıtlı olmamasını istemiştir. 

Ölüme bağlı tasarrufta hata hile tehdit söz konusuysa artık o ölüme bağlı tasarruf geçersizdir. 

VASİYETNAME NE ŞEKİLDE DÜZENLENMELİDİR? 

1.Resmi Şekil 

İki tanığın katılması ile resmi memur eşliğinde düzenlenir.Bu resmi memur genelde noter veya sulh hukuk hakimidir.Miras bırakan memura vasiyetini beyan eder memurda bunu yazar,vasiyet edene okur ve onaylaması halinde imzalatır ve tarih atarak kaydını yapar.Bu süreçte bu olaya iki kişi tanıklık eder.fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okur yazar olmayanlar, miras bırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resmi vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar.Memur vasiyetnamenin aslını saklama yükümlülüğü altındadır. 

2.El Yazısı: El yazılı vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar miras bırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur. 

3.Sözlü Düzenleme 

Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmi veya el yazılı vasiyetname yapamıyorsa, sözlü vasiyet yoluna başvurabilir. 

Bunun için mirasbırakan, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler. 

Örneğin: ölmek üzere olan hastanın hasta yatağında iki tanık huzurunda yaptığı sözlü vasiyetname. 

Mirasbırakan, vasiyetname için kanunda öngörülen şekillerden birine uymak suretiyle yeni bir vasiyetname yaparak önceki vasiyetnameden her zaman dönebilir. 

Vasiyetnamenin tamamından veya bir kısmından dönülebilir. 

Miras sözleşmesinde ise tıplı yapabilme koşullarında olduğu gibi sıkı şartlara bağlanmıştır.Buna göre miras sözleşmeleri sadece resmi vasiyetname ile düzenlenebilir.Resmi memur huzurunda yapılmayan miras sözleşmesi geçersizdir. Miras sözleşmesi, tarafların yazılı anlaşmasıyla her zaman ortadan kaldırılabilir. iras sözleşmesi gereğince sağlararası edimleri isteme hakkı bulunan taraf, bu edimlerin sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmemesi veya güvenceye bağlanmaması halinde borçlar hukuku kuralları uyarınca sözleşmeden dönebilir. Mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişi mirasbırakanın ölümünde sağ değilse, miras sözleşmesi kendiliğinden ortadan kalkar. 

Bunun dışında bir de mirastan feragat sözleşmesi vardır.Burada yasal mirasçı bir karşılık veya karşılıksız olarak yasal miras hakkından vazgeçer ve artık mirasçılık sıfatını kaybeder. Bir karşılık sağlanarak mirastan feragat, sözleşmede aksi öngörülmedikçe feragat edenin altsoyu için de sonuç doğurur. 

Miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır. Mirasbırakanın sağlığında yapmış olduğu mirasla ilgili kazandırmalar ve paylaştırmalar, terekenin ölüm anındaki durumuna göre değerlendirilir.Mirastan kaynaklı davaların hepsi miras bırakanın yerleşim yeri mahkemesinde açılacaktır.Mirasçı olabilmek için;hak ehliyetine sahip olmak yeterlidir.Yani bir yaşında çocuk bile mirasçı olabilir. 

MİRASIN REDDİ

Mirasçılar mirasın açıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvurarak mirasın reddini talep edebilirler.Eğer bu 3 aylık sürede mahkemeye başvurmazlarsa mirası kabul edilmiş sayılabilir.Miras açıldığında terekeden önce miras bırakanın borçları karşılanır.İşte eğer miras bırakanın malvarlığı borçları karşılamıyorsa buna mirasın borca batık olması denir ve bu halde mirasçılar mirası reddetmek isteyebilirler aksi halde miras bırakanın bütün kalan borçlarından sorumlu olurlar. 

Yasal mirasçılar mirasçı olduklarını gösteren belgeyi sulh hukuk mahkemesinden talep edebilirler.Mahkeme talep üzerine mirasçılara mirasçılık belgesi verir.Buna veraset ilamı denir. 

MİRASTAN YOKSUNLUK SEBEPLERİ 

Bazı kişiler mirasçı olamayacakları gibi ölüme bağlı tasarruflarda da bir hak iddia edemezler.Buna mirastan yoksunluk sebepleri denir be kanunda sınırlı sayıda belirtilmiştir.Buna göre; 

1. Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler, 

2. Mirasbırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak sürekli şekilde ölüme bağlı tasarruf yapamayacak duruma getirenler, 

3. Mirasbırakanın ölüme bağlı bir tasarruf yapmasını veya böyle bir tasarruftan dönmesini aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayanlar ve engelleyenler, 

4. Mirasbırakanın artık yeniden yapamayacağı bir durumda ve zamanda ölüme bağlı bir tasarrufu kasten ve hukuka aykırı olarak ortadan kaldıranlar veya bozanlar. 

Artık mirasbırakanın mirasçısı olamazlar. 

Mirastan yoksunluk, mirasbırakanın affıyla ortadan kalkar. 

Mirastan yoksunluk, yalnız yoksun olanı etkiler. 

Mirastan yoksun olanın altsoyu, mirasbırakandan önce ölen kimsenin altsoyu gibi mirasçı olur. 

Bu belirtilen dört durum dışında hak ehliyetine sahip olan yasal mirasçılar mirasçı olabilirler.Burada; mirasçı mirasbırakanın ölüm anında sağ olmalıdır.Anne karnındaki ceninde sağ doğmak koşuluyla mirasçı olabilir. 

MİRASTAN MAHRUM ETME 

Ayrıca kanun iki halde mirasbırakana mirasçısı mirastan mahrum etme yetkisi tanımaktadır.Buna halk arasında mirastan men denir.Buna göre; mirasbırakana veya ailesine karşı aile hukukundan doğan yükümlülükleri önemli ölçüde yerine getirmeyen ve mirasçının mirasbırakana veya yakınlarına ağır bir suç işlemesi durumudur.Aile yükümlülükleri yerine getirmemek; belirtilen kişilerin bakım,sağlık eğitim vb. giderlerine katılmamak demektir ki bu kişiler kanun tarafından bakmakla yükümlü olan kişilerdir.Ayrıca kanun miras bırakana veya yakınlarına karşı işlenen bütün suçları değil sadece ağır suçları mirasçılıktan çıkarma sebebi saymıştır.Örneğin;miras bırakanın kızına mirasçı tarafından cinsel saldırıda bulunulması.